Kolagen – poznaj jego funkcje!

Kolagen to białko, którego obecność w organizmie człowieka jest nie do przecenienia. Znajduje się w m.in. kościach, mięśniach, stawach, zębach, ścięgnach oraz skórze. Jego niedobór, który wzrasta wraz z wiekiem, wiąże się z przykrymi konsekwencjami w prawidłowym funkcjonowaniu całego ciała i pogorszeniem stanu skóry. Można jednak temu zapobiegać, i to bardzo skutecznie.

Kolagen: co musisz o nim wiedzieć?

Kolagen to główne białko tkanki łącznej, które dba o prawidłowe funkcjonowanie m.in. mięśni, kości, zębów, stawów, naczyń krwionośnych. Zapewnia odpowiednie napięcie, sprężystość i elastyczność skóry, a także stanowi ochronę narządów wewnętrznych, wokół których tworzy coś w rodzaju elastycznego rusztowania^[1].

Zadaniem kolagenu jest nie tylko łączenie ze sobą komórek. Kościom i stawom ułatwia wchłanianie składników mineralnych i zwiększa ich gęstość, a w chrząstkach dba o aktywność komórek ich i procesy obronne. Pełni też bardzo ważną funkcję w układzie immunologicznym, w którym stanowi rodzaj tarczy zapobiegającej przedostawaniu się drobnoustrojów i toksyn do organizmu^[2].

Nie do przecenienia jest rola, jaką kolagen spełnia w skórze. Właśnie to białko zapewnia ciągłość procesów odnowy komórkowej, a poprzez zdolność wiązania wody — a co za tym idzie — odpowiedni poziom nawilżenia^[3].

Odpowiedni poziom kolagenu nie jest nam dany raz na zawsze. Podlega on regularnej wymianie (ok. 3 kg rocznie), a także odbudowie. Istotną rolę pełnią w tym procesie hormony, m.in. estrogeny, hormony tarczycy czy insulina. Jeśli więc organizm zmaga się z problemami endokrynologicznymi, jednym ze skutków mogą być zaburzenia związane z odbudową włókien kolagenowych. Ponadto nasza zdolność do ich regeneracji maleje wraz z wiekiem. Poziom kolagenu w organizmie zaczyna się zmniejszać po 25. roku życia, po pięćdziesiątce spada gwałtownie, a po sześćdziesiątce – synteza kolagenu zostaje zakończona^[4]. Procesy te jednak można hamować, a nawet zatrzymywać dostarczając białko wraz z pożywieniem czy aplikując bezpośrednio na skórę.

Kolagen: skutki niedoboru

Niedobory kolagenu w organizmie dają dość charakterystyczne symptomy. W zależności od części ciała, inaczej się objawiają. Na przykład w przypadku kości mamy do czynienia ze zwiększeniem ich kruchości i podatności na złamania. Jest to skutek odwapnienia szkieletu kostnego, który w 90% składa się z kolagenu oraz jego połączeń z wapniem, magnezem i fosforem. Podatne na kontuzje i uszkodzenia stają się też stawy, ponieważ kolagen jest podstawowym budulcem mazi stawowej oraz odpowiada za stan chrząstek.

Lista przykrych skutków niedoboru kolagenu jest bardzo długa. Oprócz wymienionych, m.in. zmienia się praca organów zewnętrznych, pojawiają się problemy z widzeniem (kolagen jest jednym z najważniejszych składników rogówki oka).

Warto podkreślić, że zaburzenia w produkcji kolagenu nie są wyłącznie przypadłością osób w wieku dojrzałym. Może do nich dojść również u osób młodych, na co wpływ mają wspomniane wyżej hormony, a czasem również jest to uwarunkowane genetycznie. Niestety, powstawaniu takich problemów sprzyjają też stres, nadmierny wysiłek fizyczny, toksyny, a nawet warunki atmosferyczne, np. promieniowanie UV^[5]. Niedobory czy obniżenie produkcji kolagenu szczególnie wyraźnie można dostrzec na skórze, która traci jędrność i wiotczeje, oraz włosach, które są mniej sprężyste i wypadają.

Kolagen a skóra

Po skórze i włosach najszybciej widać zmniejszenie syntezy kolagenu. Cera traci sprężystość, jędrność i odwadnia się, co objawia się powstawaniem zmarszczek i bruzd. Z kolei włosy stają się cienkie, łamliwe, przesuszone i wypadają, a skutkiem może być nawet przedwczesne łysienie. Przedwczesne, bowiem również w przypadku skóry problemy związane z odbudową tego białka mogą być spowodowane zaburzeniami hormonalnymi lub czynnikami genetycznymi. Szczególnie destrukcyjne jest promieniowanie UV. Zbyt częsta ekspozycja skóry i włosów na słońce to jedna z głównych przyczyn rozpadu włókien kolagenowych.

Składniki kosmetyczne stymulujące syntezę kolagenu

Aby opóźnić procesy starzenia wynikające z niedoborów kolagenu, coraz częściej stosuje się w kosmetykach pozyskiwane z roślin preparaty stymulujące jego syntezę w komórkach skóry. Działanie niektórych z tych składników jest naprawdę spektakularne i warto poszukać produktów mających je w składzie. Oto przegląd najciekawszych.

SKINectura – ekstrakt z australijskiego kwiatu Anigozanthos

Składnik, który wykazuje nigdzie wcześniej niespotykany mechanizm działania na skórę. Stymuluje wydzielanie w niej białka zwanego tenazyną, która stanowi wsparcie dla innych białek – organizuje i utrzymuje ich strukturę oraz stymuluje syntezę kolagenu i elastyny. Dzięki temu błyskawicznie zmniejsza widoczność zmarszczek, redukuje wiotkość skóry i zwiększa jej elastyczność. Jego działanie jest zauważalne już po godzinie (!) i długoterminowe.

Ekstrakt znajdziemy w naturalnym kremie liftingującym.

Superox C – wyciąg ze śliwki Kakadu

Śliwka Kakadu to najbogatsze na świecie źródło witaminy C (ponad 100 razy większe niż pomarańcza) oraz działających przeciwstarzeniowo polifenoli (głównie kwasu galusowego i elagowego). Ekstrakt z tego owocu pobudza komórki skóry do syntezy prokolagenu oraz kwasu hialuronowego. Nie tylko działa silnie antyoksydacyjnie, ale też wygładza zmarszczki i zapobiega pojawianiu się nowych. Efekty stosowania kosmetyków z tym ekstraktem widać już po 14 dniach i są długoterminowe.

Wyciąg ze śliwki Kakadu jest jednym ze składników Bright Now – korygującego kremu pod oczy.

Sytenol®A – bakuchiol

Naturalny ekstrakt, działający jak retinol, stymuluje produkcję kolagenu i elastyny. Dzięki temu znacząco wpływa na zmniejszenie głębokości zmarszczek. Jest jednocześnie bardzo delikatny dla skóry – nie wywołuje żadnych podrażnień. Znajdziemy go w naturalnym kremie z retinolem Game Changer.

Lanablue® – ekstrakt z niebieskozielonej algi

Dzięki temu, że ma bardzo wysoką zawartość witamin z grupy B oraz aminokwasów, działa jak naturalny retinoid. Jednocześnie przyspiesza produkcję kolagenu w skórze, co stymuluje ją od wewnątrz do odnowy. Skutecznie zmniejsza widoczność zmarszczek i wygładza cerę.

Wyciąg z tej algi znajdziemy w kremie odżywczym.

Oligosacharyd z cykorii

Pozyskiwany z cykorii oligosacharyd przyspiesza syntezę kolagenu w skórze. Dzięki temu daje widoczny efekt natychmiastowego liftingu, a ujędrnienie i napięcie skóry po jego zastosowaniu jest długotrwałe. Jest to jeden ze składników Instant Beauty Mask.

Inne składniki pozytywnie wpływające na syntezę kolagenu

Substancji roślinnych, które stymulują produkcję kolagenu w skórze jest znacznie więcej. Są to m.in.:

• olej buriti,
• ekstrakt z miechunki,
• beta glukan z owsa,
• niacynamid

i wiele innych.

^[1] Anna Nowicka-Zuchowska, Aleksander Zuchowski (2019). Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, „Lek w Polsce” vol. 29 nr 11/12’19 (342/343), [On-line]. Protokół dostępu: https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/17816/Kolagen.pdf?sequence=1&isAllowed=y (16.11.2020 r.)

^[2] Jw.

^[3] Jw.

^[4] Jw.

^[5] Jw.