Gliceryna glicerynie nierówna. Czego szukać w składzie kosmetyków?

Gliceryna to jeden z najpowszechniejszych składników kosmetycznych. Znajdziemy ją w mydłach, kremach i wielu innych kosmetykach. Ale gliceryna glicerynie nierówna. Która jest najbezpieczniejsza dla skóry i jak ją rozpoznać w składzie kosmetyku?

Gliceryna – co to za substancja?

Gliceryna (także glicerol) to alkohol cukrowy, który występuje naturalnie w przyrodzie jako składnik tłuszczów roślinnych i zwierzęcych. Jest to bezbarwna, bezzapachowa, lekko słodka w smaku substancja o ciekłym stanie skupienia. 

Substancję tę odkryto przypadkiem w XVIII wieku podczas podgrzewania mieszanki oliwy z oliwek z tlenkiem ołowiu. Zasługę tę przypisuje się aptekarzowi i chemikowi niemieckiego i szwedzkiego pochodzenia Carlowi Wilhelmowi Scheele. 

Nazwa „gliceryna” pochodzi od greckiego słowa oznaczającego „słodki” (gr. glykos). Ze względu na sposób pozyskiwania wyróżniamy glicerynę naturalną i syntetyczną.

Gliceryna naturalna

Gliceryna naturalna jest pozyskiwana z naturalnych zasobów. Dzielimy ją na:

• glicerynę odzwierzęcą (pozyskiwana z produktów odzwierzęcych),
• glicerynę roślinną (pozyskiwana z tłuszczów roślinnych, głównie olejów kokosowego, sojowego i palmowego).

Oba rodzaje gliceryny naturalnej są efektem ubocznym zmydlania tłuszczów. Jednak warto podkreślić, że gliceryna roślinna jest produktem etycznym, zapewniającym dobrostan zwierząt, stąd coraz powszechniej wypiera produkty odzwierzęce.

Gliceryna syntetyczna

Gliceryna syntetyczna (glikol propylenowy) jest wytwarzana w warunkach laboratoryjnych z propylenu, substancji pozyskiwanej w trakcie produkcji benzyny. 

Jakie zastosowanie i właściwości ma gliceryna?

Zastosowanie gliceryny jest bardzo szerokie. Warto zwrócić uwagę, że świat usłyszał o tej substancji w XIX wieku, gdy jej ester – nitrogliceryna – został wykorzystany do produkcji dynamitu, a odpowiedzialny za to był słynny Alfred Nobel. Dziś nitrogliceryna w kontrolowanych małych dawkach jest jednym z bardziej powszechnych leków na niektóre choroby układu krążenia. Sama zaś gliceryna robi karierę w wielu gałęziach przemysłu – od farmaceutycznego i kosmetycznego po spożywczy i motoryzacyjny.

Jako humektant gliceryna ma zdolność do pochłaniania wilgoci z otoczenia, ponadto łatwo miesza się z wodą. Jest neutralna, nie zawiera czynników drażniących ani toksycznych. Dlatego jest powszechnie stosowana w przemyśle farmaceutycznym, głównie jako substancja pomocnicza, stabilizująca konsystencję w syropach i zawiesinach leczniczych, ale także jako składnik różnego rodzaju maści czy kropli do oczu.

Dodana do innych substancji gliceryna obniża punkt ich zamarzania, co m.in. wykorzystuje przemysł motoryzacyjny, używając gliceryny do produkcji różnego rodzaju płynów samochodowych (hamulcowego, chłodniczego czy płynu do spryskiwaczy). Po glicerynę sięga także przemysł farbiarski – jest ona używana do produkcji farb, barwników, lakierów, a także rozpuszczalników. 

Higroskopijne właściwości gliceryny są wykorzystywane w przemyśle spożywczym, np. do wyrobu suszonych owoców. 

Ponadto – niezmiennie od czasów Alfreda Nobla – gliceryna jest stosowana do produkcji materiałów wybuchowych.

Jakie zastosowanie ma gliceryna w kosmetykach?

Gliceryna odgrywa ważną rolę w przemyśle kosmetycznym. Nie tylko ze względu na fakt, iż jest humektantem i wykazuje właściwości intensywnie nawilżające, ale też z powodu innych jej cech, takich jak:

• zdolność łatwego wnikania w głąb skóry (w ten sposób gliceryna jest skutecznym nośnikiem substancji odżywczych),
• uelastycznianie,
• przyspieszanie regeneracji naskórka,
• przyspieszanie gojenia się drobnych ran,
• łagodzenie podrażnień, a także niwelowanie uczucia pieczenia i świądu,
• zapobieganie przesuszeniu i łuszczeniu się naskórka,
• działanie antybakteryjne, 
• wzmacnianie funkcji barierowej naskórka (ochrona przed szkodliwymi czynnikami, takimi jak mróz, wiatr),
• wzmacnianie włosów, 
• wygładzanie włosów i ułatwianie ich rozczesywania,
• zapobieganie rozdwajaniu się końcówek,
• wydłużanie trwałości kosmetyków (funkcja konserwantu).

Kiedy warto stosować kosmetyki z gliceryną?

Nie ma konkretnych zaleceń dotyczących stosowania kosmetyków zawierających glicerynę. Warto pamiętać, że jest to substancja znajdująca się w składzie bardzo wielu produktów. Sama w sobie – mimo wymienionych wyżej właściwości – nie jest składnikiem aktywnym o takiej sile działania jak oleje, ekstrakty roślinne czy inne substancje silnie działające na skórę. Jest raczej nośnikiem tych substancji w głąb skóry i stabilizatorem kosmetyków, który spełnia dodatkowe, wymienione wyżej funkcje. 

Z pewnością warto zwrócić uwagę na tę substancję, gdy nasza cera lub włosy potrzebują intensywnego działania humektantów. 

Czy gliceryna jest bezpieczna dla skóry?

Choć w przemyśle kosmetycznym powszechnie stosuje się glicerynę syntetyczną, to jednak ze względu na źródło jej pochodzenia (benzyna to jeden z płynów wytwarzanych z ropy naftowej) coraz częściej zastępowana jest gliceryną roślinną. Niestety, obie występują w INCI pod tą samą nazwą, tj. Glycerin, a producenci nie mają obowiązku podawania pochodzenia składników. Jednak ci, którzy stosują glicerynę pochodzenia roślinnego, zwykle podkreślają to albo w samym składzie, albo w dodatkowym opisie produktu. Dlatego warto dokładnie czytać zarówno to, co jest na etykietach, jak też poszerzone opisy znajdujące się często na stronach producentów.

Gliceryna jest substancją bezpieczną dla naszej cery, choć oczywiście – jak na każdy składnik – możemy mieć na nią alergię i jest to kwestia bardzo indywidualna. Dlatego jeśli stosujemy czystą glicerynę, warto najpierw zrobić test. Na koniec jeszcze jedna bardzo ważna informacja – gliceryna w stężeniu powyżej 20% będzie działać odwrotnie, tj. wysuszająco, zarówno na naszą cerę, jak i na włosy czy paznokcie.