Dziś małe dziewczynki, jutro silne kobiety. W czym tkwi siła kobiet?

Siła kobiet, women power, ciałopozytywność, siostrzeństwo to pojęcia, które w ostatnim czasie nabrały znaczenia i mówi się o nich coraz częściej nie tylko w środowiskach kobiecych. W czym tkwi siła kobiet? Dlaczego tak ważne jest, by już w małych dziewczynkach wzmacniać poczucie własnej wartości?

Jak wzmacniać poczucie wartości dziewczynek?

Poczucie własnej wartości to sposób, w jaki postrzegamy i oceniamy sami siebie, jak o sobie myślimy, jak odnosimy się do swojego ciała, swoich wad i zalet, jak o sobie mówimy. To jeden z najważniejszych elementów naszego samopoczucia, a także naszych relacji z innymi. Wysokie poczucie własnej wartości nie jest cechą, z którą się rodzimy lub nie. To coś, co można kształtować od najmłodszych lat i za co w początkowej fazie rozwoju odpowiedzialni są przede wszystkim rodzice. Niskie lub wysokie mniemanie o sobie zależy od bardzo wielu czynników, ale przede wszystkim od tego, jak nasi najbliżsi, osoby, które nas wychowują, odnoszą się do nas, jak z nami rozmawiają, czy nas akceptują, czy doceniają nasze wysiłki itd.

Pełna akceptacja ze strony rodziców czy opiekunów ma fundamentalne znaczenie dla tego, jakimi w przyszłości będziemy ludźmi. Dotyczy to, oczywiście, zarówno chłopców, jak i dziewczynek. Jednak ze względu na wielowiekowe zaniedbania społeczno-kulturowe i mocno patriarchalny świat, w którym niestety nadal żyjemy, znacznie istotniejsze jest głośne mówienie o kwestii poczucia wartości kobiet. Zaczynając od małych dziewczynek…

Co robić, by budować ich pozytywną samoocenę i pewność siebie już od najmłodszych lat? Główne zasady są takie same u obu płci[1]:

1. Kochaj pomimo.
2. Komunikuj o swojej bezwarunkowej miłości.
3. Doceniaj wysiłki, ale nie chwal ponad miarę.
4. Pozwól na wyrażanie emocji i nazywaj swoje.
5. Nie porównuj.
6. Bądź uważny.
7. Akceptuj.
8. Pozwól podejmować decyzje.
9. Szanuj wybory.
10. Pogódź się z tym, że są rzeczy, na które nie masz wpływu.

Głównym hasłem, które warto, aby przyświecało rodzicom czy opiekunom, chcącym zadbać o wzmacnianie poczucia wartości u dzieci, jest myśl jednego z najsłynniejszych pedagogów wszech czasów Janusza Korczaka: „Nie ma dzieci, są ludzie”. Parafrazując je pod kątem płci, można powiedzieć: „Nie ma dziewczynek ani chłopców, są ludzie”. W przypadku dziewczynek warto bowiem już od najmłodszych lat podkreślać, że są takimi samymi ludźmi, jak chłopcy, że mają takie same prawa i mogą robić te same rzeczy czy w przyszłości wykonywać takie same zawody, a płeć nie ma tutaj znaczenia.

Niezwykle ważne jest też to, aby unikać krytykowania samego siebie i dostrzegania własnych wad przy dzieciach. Pamiętajmy, że nasze pociechy zwykle naśladują nas. Dlatego jeśli zobaczą, że mama narzeka na jakieś swoje niedoskonałości, zaczną doszukiwać się ich u siebie.

Jak rozmawiać z córką o dojrzewaniu?

Dojrzewanie to proces trudny dla obu płci. Jednak w przypadku dziewczynek w tym okresie może dojść do negacji własnego ciała, zauważania i wyolbrzymiania jego niedoskonałości. Efektem może być obniżenie lub nawet utrata poczucia własnej wartości, nawet jeśli wcześniej było ono wysokie. Niestety, efekt ten potęguje wciąż jeszcze wszechobecny kult „ładnego” ciała, lansowany od lat m.in. przez branżę modową i urodową, a ostatnio również przez tzw. influencerów za pośrednictwem mediów społecznościowych. 

Na szczęście, na znaczeniu zyskuje tzw. ciałopozytywność, czyli akceptacja swojego wyglądu, ciała i fizyczności, niezależnie od tego, czy wpisujemy się w te sztucznie ustalane kanony urody, wagi, budowy itp. W okresie dojrzewania temat ten powinien być jednym z ważniejszych w rozmowach z córką. Ponadto ważna jest otwartość, szczerość i bezpośredniość. W czasach powszechnego dostępu do Internetu, trzeba być bardzo blisko z córką, by pierwszą rozmowę o tym, co będzie się działo z jej ciałem w okresie dojrzewania przeprowadzić na tyle wcześnie, by usłyszała to od nas, a nie z Internetu czy od koleżanek. To pokaże jej, że jest dla nas ważna i że może z nami rozmawiać na każdy temat. Warto sięgnąć w takich rozmowach do własnych doświadczeń i wspomnień, nawet anegdotycznych. To pozwoli córce poczuć, że dojrzewanie, miesiączkowanie itd. jest procesem naturalnym i przechodzimy przez to wszystkie.

Jak nauczyć córkę odpowiedniej pielęgnacji ciała?

Podobnie jak przy budowaniu innych nawyków – najlepiej zrobić to przykładem, stać się wzorem. Wiele mam nie widzi niczego złego w tym, by będąc nagą wykonywać swoje codzienne czynności pielęgnacyjne przy córce. To doskonała forma nauki. Dziewczynka nie tylko widzi, jak mama się myje, ale też dostrzega różnice między ciałem swoim a ciałem dorosłej kobiety. Ponadto rozumie, że obnażanie się w pewnych okolicznościach i w konkretnych celach (mycie, pielęgnacja) nie jest niczym wstydliwym, a widząc mamę, która akceptuje swoje ciało takim, jakim jest, sama również uczy się takiej akceptacji wobec siebie.

Oczywiście, nie każda kobieta ma tyle odwagi czy samoakceptacji, by obnażać się przed córką. Z pomocą w takich przypadkach przychodzą choćby książeczki edukacyjne, ilustracje czy po prostu artykuły z Internetu. Dziewczynki w okresie dojrzewania korzystają z sieci i rozmowa, a następnie podesłanie im linka do jakiegoś artykułu czy filmu to dobry sposób pokazania, jak dbać o swoje ciało.

Na czym polega siła kobiet, siostrzeństwo?

Wszyscy znamy termin „braterstwo” – braterstwo krwi, braterstwo broni… Ale od niedawna coraz częściej i głośniej mówi się o siostrzeństwie. Czym jest? Dlaczego staje się takie ważne właśnie teraz? Podobnie jak braterstwo, siostrzeństwo oznacza szczególną, bardzo silną więź, ale też wspólne cele, tyle że w odniesieniu do kobiet i dziewcząt. Inaczej mówiąc, siostrzeństwo to kobieca solidarność. Jest ono wzmacnianiem wzajemnych więzi i poczucia wartości oraz podkreślaniem, jak ważne jest to, aby kobiety wspierały się wzajemnie.

Niestety, mimo że zostałyśmy wychowane w patriarchalnym, męskim świecie, przez wieki to właśnie kobiety były dla kobiet wrogami – krytykowały się nawzajem, oceniały, ośmieszały, słowem, pracowały nad obniżeniem poczucia wartości innych kobiet. Tymczasem podobnie jak w przypadku mężczyzn i braterstwa, budowanie siostrzeństwa wśród kobiet sprawia, że stają się one silniejsze, bardziej pewne siebie, podnosi się ich poczucie wartości i wiara we własne możliwości.

Akceptacja kobiet przez inne kobiety to wciąż jednak coś, czego musimy się jako społeczeństwo uczyć. Tym bardziej warto zaczynać już od najmłodszych lat. Doskonałą pracę w tym zakresie wykonuje Fundacja Kosmos dla Dziewczynek, której hasło przewodnie brzmi: „wspieramy dziewczynki dziś, by jutro zmieniały świat”. Organizacja prowadzi portal dla rodziców i edukatorów Kosmos dla Dorosłych wspierający edukację dziewczynek w kwestiach płci oraz wydaje czasopismo „Kosmos dla Dziewczynek”, skierowane do dziewczynek w wieku 7-13 lat.

Jak walczyć ze stereotypami związanymi płcią?

Walka ze stereotypami związanymi z płcią – podobnie jak budowanie poczucia wartości – powinna zaczyna się już od najmłodszych lat i szczególna w tym rola rodziców, opiekunów, nauczycieli itd. Jako dorośli powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na to, aby rozmawiając z dziećmi czy nawet bawiąc się z nimi, za wszelką ceną odchodzić od tzw. społecznych ról obu płci. Dziewczynka może przecież tak samo bawić się samochodami jak chłopiec lalkami, oboje mogą zarówno grać w piłkę nożną, jak i chodzić na zajęcia z baletu, oboje powinni mieć takie same obowiązki w domu i takie same przywileje.

Ważne jest także to, co dzieci zaobserwują same. Jeśli w rodzinie mama „siedzi” w kuchni, a tata w garażu – dziecko uzna, że to są właśnie role, jakie powinna spełniać dziewczynka i chłopiec, i w przyszłości może je powielać. Dlatego warto, aby rodzice sami stawali się wzorcami, odchodzącymi od pokutujących stereotypów związanych z płcią.

[1] „Dekalog rodzica” zaczerpnięty z portalu Librus Szkoła: https://portal.librus.pl/szkola/artykuly/jak-wzmacniac-poczucie-wartosci-u-dzieci