Jakie są problemy i choroby skóry głowy? Co je wywołuje?
Do czynników wpływających na zachwianie równowagi mikrobiomu owłosionej skóry głowy należą: zaburzenia immunologiczne, zaburzenia hormonalne, leczenie farmakologiczne, przewlekły stres, predyspozycje genetyczne, zaburzona higiena snu, nieprawidłowa pielęgnacja skóry głowy.
Łupież
Łupież (pityriasis) jest przewlekłym zaburzeniem owłosionej skóry głowy, charakteryzującym się nadmiernym złuszczaniem drobnopłytkowym. Zmiany łupieżowe mogą również wystąpić w obrębie rzęs i brwi.
Do przyczyn łupieżu, zaliczają się:
- skóra sucha,
- skóra podrażniona,
- łojotok (również łojotokowe zapalenie skóry),
- nieprawidłowa higiena owłosionej skóry głowy,
- wzmożony proces odnowy komórek naskórka,
- nieodpowiednia dieta,
- zaburzenia: hormonalne, neurologiczne, immunologiczne oraz infekcja komensalnymi grzybami drożdżakopodobnymi.
Łupież może prowadzić do swędzenia skóry głowy oraz symbolizować uciążliwy problem estetyczny.
Rodzaje łupieżu
- łupież suchy – pojawiają się drobne białe łuski (spowodowane przesuszeniem skóry). Włosy mogą stać się suche i łamliwe,
- łupież tłusty – występują żółte strupki w towarzystwie swędzenia i stanu zapalnego (spowodowane przez zbyt duży łojotok). Ten rodzaj łupieżu może przyczynić się do nadmiernego wypadania włosów,
- łupież kosmetyczny– widoczna biało-srebrzysta łuska, która nie przylega do skóry głowy (spowodowany wysoką temperaturą, zabiegami chemicznymi, środkami do stylizacji, substancjami drażniącymi),
- łupież pstry – objawia się żółtobrunatnymi plamami o nieregularnych kształtach zazwyczaj występującymi na tułowiu,
- łupież różowy Giberta – charakteryzuje się występowaniem różowej plamki na klatce piersiowej.
Łojotokowe zapalenie skóry
Łojotokowe zapalenie skóry głowy (seborrheic dermatitis) jest chorobą zapalną ściśle związaną z patologią gruczołów łojowych, która charakteryzuje się morfologią grudkowo-krostkową.
Do czynników powiązanych z łojotokowym zapaleniem skóry głowy zaliczają się kolejno:
- predyspozycja genetyczna,
- przewlekły stres,
- zwiększona aktywność gruczołów łojowych,
- infekcje ogólnoustrojowe,
- czynniki endokrynologiczne,
- immunosupresja,
- brak snu,
- leczenie ultrafioletem A (PUVA) lub psolarenem,
- leczenie farmakologiczne,
- choroby psychiatryczne,
- choroby neurologiczne,
- zaburzenia mikroflory skóry,
- czynniki zewnętrzne (np. niska wilgotność otoczenia).
Nadmierna aktywność gruczołów łojowych powoduje nie tylko przetłuszczanie włosów. Znaczna część sebum pozostaje na skórze, dostarczając pożywki znajdującym się tam cały czas mikroorganizmom: bakteriom i mikroskopijnym grzybom. Te z kolei w swoim cyklu pokarmowym produkują substancje drażniące, pobudzające aktywność gruczołów łojowych. Wydzielanie sebum sprzyja rozwojowi mikroorganizmów.
Łuszczyca
Łuszczyca skóry głowy jest chorobą autozapalną, o przyspieszonym procesie proliferacji naskórkowej, która charakteryzuje się odgraniczonymi, pogrubionymi czerwonymi plamami pokrytymi łuską (blaszkami o szarawo-srebrzystym zabarwieniu) i zmiennym nasileniu.
U osób chorujących na łuszczycę dochodzi do zwiększonej produkcji komórek skóry. W łuszczycy proces wytwarzania i wymiany komórek skóry wynosi około 3 do 7 dni, natomiast standardowy proces wynosi co 3 – 4 tygodnie.
Objawy tej choroby zwykle rozpoczynają się z powodu wyzwalacza. Łuszczyca nie może być przenoszona z osoby na osobę. Większość rozpoznań łuszczycy pojawia się w dorosłym wieku.
Czynniki wywołujące:
- uwarunkowania genetyczne,
- zaburzenia hormonalne,
- choroby autoagresywne,
- infekcje ogólnoustrojowe (zarówno wirusowe jak i paciorkowcowe – zapalenie gardła lub angina, zapalenie oskrzeli),
- przewlekłe stany zapalne,
- przewlekły stres,
- farmakoterapia (niesteroidowe leki przeciwzapalne, beta-adrenolityki, interferon, leki przeciwmalaryczne),
- alkohol,
- palenie tytoniu,
- urazy chemiczne i mechaniczne.
Grzybica skóry głowy
Grzybica jest chorobą zakaźną, wywołaną przez grzyby, które są częścią naturalnej mikroflory skóry głowy.
Poprzez dotyk, dzielenie się ręcznikami, możemy się zarazić również od zwierząt lub nawet bez znaczącego powodu. Grzybica skóry głowy dotyczy przede wszystkim dzieci. W niektórych przypadkach, może dojść do rozwinięcia się poważnej infekcji, powodującej obrzęk na fragmencie owłosionej skóry głowy, który nieleczony może przyczynić się do powstawania blizn oraz wypadania włosów.
Typowe cechy trichoskopowe grzybicy owłosionej skóry głowy to włosy przecinki i włosy korkociągi. Innymi często obserwowanymi nieprawidłowościami są włosy poprzerywane, blokowe, zygzaki.
Jak postępować w przypadku zdiagnozowanej grzybicy?
- Dezynfekować przedmioty, które mogą być skażone zarodnikami grzybów,
- monitorować skórę głowy u innych osób, z którymi się przebywa,
- unikać dzielenia się ręcznikami, często je myć,
- w przypadku, gdy zwierzę może być zarażone, należy skontaktować się z weterynarzem.
Atopowe zapalenie skóry głowy
AZS jest chorobą zapalną skóry. Do czynników determinujących można zaliczyć wpływ środowiskowy oraz genetykę. Przyczyny powstawania atopowego zapalenia skóry nie są do końca znane, jednak wykazuje związek z zaburzeniami składu mikrobiologicznego, zaburzeniami immunologicznymi oraz z uszkodzoną barierą skóry.
Jakie są objawy atopowego zapalenia skóry?
- sucha skóra,
- swędzenie,
- zaczerwienienie.
U osób z łuszczycą, łojotokowym zapaleniem skóry czy atopowym zapaleniem skóry częściej przeważają włosy ze zmniejszoną średnicą i uszkodzoną osłonką. Stają się szorstkie łamliwe i bez połysku.
Źródła:
1. Arct J., Pytkowska K., ,,Kosmetologia włosów’’, Edra Urban&Partner, Wrocław 2020
2. Musiał C., ,,Trychologia kosmetologiczna i lekarska’’, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2022
3. Rudnicka L., Olszewksa M., Rakowska A., ,,Atlas Trichoskopii’’, Wydawnictwo Czelej Sp. z o.o., Lublin 2020
4. Słupek W.P., ,,Trychologia i kosmetologia w praktyce’’, Wydawnictwo Well Concept, Warszawa 2019
